|
Zawody medyczne - zawody szczególnego ryzyka
Przyczyny wypalenia
- przeciążenie pracą,
- zbyt dużo terminów, zbyt dużo wymagań,
- brak poczucia kontroli (czyli jak duży mamy wpływ na to, co robimy); badania pokazują, że brak kontroli powoduje poważny stres,
- brak uznania i nagród,
- kiepskie relacje między pracownikami, konflikty, brak społecznego wsparcia,
- poczucie krzywdy (kiedy np. jesteś pomijany przy awansach czy premiach),
- niezrealizowanie własnych wartości.
Specyficzne czynniki ryzyka (warunkujące strukturę zespołu wypalenia) w zawodach medycznych to zdaniem badaczy:
- intensywny kontakt z ludźmi,
- specyfika oddziału szpitalnego związana z typem schorzeń,
- codzienny kontakt z różnymi chorobami,
- wymóg stałej czujności,
- zhierarchizowany układ zawodowy,
- konieczność kontaktu z różnymi osobami zaangażowanymi w ten sam problem,
Mechanizmy prowadzące do powstania wypalenia zawodowego:
- droga emocjonalna
- droga kompetencyjna
Emocjonalne wyczerpanie wywołuje depersonalizację pacjentów, depersonalizacja zaś powoduje zaniżenie osobistych osiągnięć zawodowych, a to zwrotnie nasila emocjonalne wyczerpanie.
Źródłem emocjonalnego wyczerpania jest najczęściej długotrwały stres, na który ma wpływ kontrola typu unikanie. Uciążliwości zawodowe dodatkowo nasila poczucie niskich kompetencji zawodowych.
Droga kompetencyjna - liczba i rodzaj uciążliwych cech zawodów medycznych jest istotną zmienną kształtującą bezpośrednio poczucie skuteczności zawodowej.
Na poczucie skuteczności zawodowej oddziaływają cechy zawodu medycznego:
- obciążenia psychiczne,
- brak warunków do leczenia,
- wymagania wynikające ze specyfiki zawodu,
- niskie zarobki,
- zła współpraca zespołu leczącego,
- zła współpraca z pacjentem i jego rodziną,
- inne.
Wraz ze wzrostem odczuwanych dolegliwości spada poczucie kompetencji, zwiększając tym samym poziom wypalenia.
Wnioski:
Poczucie wysokiej skuteczności zawodowej jest w stanie zahamować rozwój wyczerpania zawodowego, jakie powstaje na skutek silnego stresu. Blokując wzrost wyczerpania nie dopuszczamy bezpośrednio do depersonalizacji i obniżania satysfakcji zawodowej. W ten sposób poczucie wysokiej skuteczności stanowi mechanizm podwójnie istotny dla wypalenia zawodowego - wprost mu przeciwdziałając ogranicza jednocześnie rozwój drugiego mechanizmu współodpowiedzialnego za wzrost wypalenia.
|